Hidayet Saatleri

MEHMET ALİ BAL

MEHMET ALİ BAL
Hidayet Saatleri
 
Hidayet (هَدْي) kelimesi Mukaddes Kitabımız Kuranı Kerimin ve İslam inancının temel kelimelerinden biridir. Öyle ki, bizatihi Kitabın kendisi kendisini “İşte bu Kitap ki, onda hiçbir şüphe yoktur. Takva sahipleri için hidayettir” (Bakara, 2). (Yani mahzı hidayettir, hidayet kaynağıdır) diyerek tavsif etmektedir. Başlangıçtaki Fatiha Suresinde ise “Bizi sıratı müstakime hidayet et” (Fatiha, 6) duasını öğretmektedir ki, bu tıpkı Fatiha’nın “Ümmü-l kitab” olarak da isimlendirilmesi gibi adeta duaların anasıdır, esasıdır.
 
Hidayet gerek anlamı gerekse çağrışımları ve ilişkili olduğu kelimeler bakımından çok zengindir. Kelime anlamı olarak “Hediye, çok değerli hediye, İlahi lütuf, bağış, kılavuzluk, aydınlatma, vb.” anlamlara gelmektedir. Arapçanın zenginliği içinde baktığımızda ise karşımıza bir anlam denizi çıkmaktadır. Bazılarına işaret edelim. “Hidayet öğüdü… Hidayet yolu, tevfik ve hidayet talep etmek… Birinden hediye istemek, doğru yolu istemek, hidayet istemek… Hidayet eden, doğru yolu gösteren… Aslan, boyun, âmâları hidayet eden, körleri doğru yola götüren… Hidayet ve irşat talep etmek, hediye ve yahut hidayet istemek… Doğru yola delalet etmek, yol göstermek… Matluba isal (Talep edilene ulaştırmak) etmek… Hidayet, doğru yol, İslam… Doğru yoldan gitmek ve doğru yol, sağlık ve hidayet talep etmek, doğru yolu istemek… Doğru yola hidayet etmek, doğru yolu göstermek… Hidayet bulmak, hidayete erdirmek, doğru yolu bulmak, kılavuzluk etmek, hediye vermek, hidayet etmek, hidayete ulaşmak, irşat olmak, gelini damada gönderip gerdeğe koymak, irşat etmek, hediye vermek, doğru yola iletmek…”
 
Bu lafzi anlamlar bile göstermektedir ki, Allah’ın (cc) hidayet etmesi farklı farklı düzeylerde ve farklı farklı şekillerdedir. “Takva sahipleri için hidayettir” denilirken bu Kuranın bütün insanlar için “Hidayet” olmadığı anlamına gelmemektedir. Sadece takva sahiplerinin idrak, massetme ve ehil olma kabiliyetlerinin bu hidayet kaynağından daha fazla istifade edeceklerini ifade içindir. Başka manaların olduğu da imkân dairesindedir.
 
Hadi (Hidayet verici, hidayet sahibi) Allah’tır (cc). O Allah ki, Hadi isminin tecellisiyle kendisini tanıma yollarını kullarına gösterip tanıtır, onları Rububiyetini ikrar edici kılar, kurtuluş yolunu gösterip açıklar ve her yaratılanın varlığının devamını sağlaması için gerekli yönlere yöneltir. Kullarından dilediğini tevhit hakikatine inanmayı müyesser kılar, aynı nimetin başka boyutuyla yarattıklarına rızık arama ve tehlikelerden kaçınma yollarını, vs. ilham eder. Hidayetin zıddı ise dalalettir. Dalalet kelimesi, “Sapmak, karanlıkta kalmak, bocalamak ve kaosa yenik düşmek” anlamlarına gelir. Bu yüzdendir ki, sıratı müstakime hidayet duasını takiben “Gazaba uğramışlar ve dalalete düşmüşlerin yoluna düşmekten Allah’a (cc) sığınılır. "De ki: Hidayet/doğru yola kılavuzluk; ancak Allah'ın hidayetidir." (En'âm, 71) ayeti yegâne hidayet sahibini tekrar hatırlatır. Peygamberimiz de (asm) “Allah kime hidayet verirse onu doğru yoldan saptıracak, kimi saptırırsa onu hidayete sevk edecek yoktur.” Allah’tan başka “Hidayet sahibi ve hidayet verici” yoktur.
 
Şehadet kelimesindeki “La” nefyi kendinden sonra sıralanan bütün kesreti reddeder. “İlla” ise vahdete, sadece Bir Olana (cc) işaret ve şehadet eder. Hidayetin kendisi tekildir. Hidayet yolları çok ise de (Le nehdiyennehüm sübülena) bunun hakikati tektir. Dalalet ise kesretle maluldür. Kuran buna da işaretle “Allah, iman edenlerin velisidir. Onları karanlıklardan aydınlığa çıkarır. İnkâr edenlerin velileri de tağuttur, onları aydınlıktan karanlıklara çıkarırlar. İşte onlar cehennemliklerdir. Orada ebedî olarak kalırlar” (Bakara, 257). Hakikatlerin izafileştirilmeye çalışıldığı bir dünya kesret ve sapkınlık dünyasına dönüşüveriyor. Aydınlıktan, karanlıklara atılıyor insan.  Bu hayretteki ruhlar için bir Hadi’ye ihtiyaçları vardır. “Hadi” İsmi Şerifinin ise “Mutlak irade sahibi” (cc) ile yakın ilişkisi vardır. O Allah ki (cc) dilediğine hidayet verir.
 
“İstediği kulun muradını tez verir
İstediği kulunu hidayete erdirir
Gönül sofralarına bereketler verdirir
Közleri tutuşturan Yüce Hâdi’dir O (cc)”
 
“Rabbimiz her şeye yaratılışını verip, sonra da hidayet edendir” (Taha, 50) “Yüce Rabbinin adını tespih et, O (cc) yarattı ve düzene koydu ve takdir edip yola koydu –Kaddera ce hedaa- (Hidayet etti) (A’la, 1-3). “Var mısın arınmaya, seni Rabbine hidayet edeyim de huşu bulasın” (Naziat, 18,19) cümlesi Hazreti Musa’nın (as) Firavuna geldiği zaman söylediğidir. “Eğer teslim olmuşlarsa, şüphe yok, ihtida etmişlerdir” (Ali İmran, 20). “Kim Allah’a iman ederse, Allah kalbini hidayete erdirir” (Teğabün, 11) Hidayet, Allah’a bakan yüzü itibarıyla tamamen kendisine has (Özgü) bir nimettir. Öyle ki Sevgili Peygamberine (asm) bile “Muhakkak sen, sevdiğini hidayet edemezsin, ancak Allah (cc) dilediğini hidayet eder” (Kasas, 56) buyurmaktadır. Bu açıdan baktığımızda hidayet Rububiyet ve Vahidiyet dairelerinin içinde olan bir has nimettir, Hadi İsmi Şerifi de yine bu daireler içindeki bir ismidir. Rab ile kulları ve yarattıkları arasındaki esrarlı bir irtibata işaret etmektedir. Peygamberler sadece milletlerini Allah’a çağırırlar. “Ancak sen uyarıcısın ve her kavim için bir hidayet edici vardır” (Ra’d, 7). Peygamber çağrısına rağmen inanmayanların olmasından dolayı Allah (cc) O’nu (asm) teselli etmekte ve inanmayanları da tavsif etmektedir: “Sen, görmüyorlarsa, körlere mi hidayet edeceksin?” (Yunus, 43).
 
Hidayetin ilk ilka’sı için bütünüyle “İhsanı İlahidir” denilebilir. Gerçekten de hidayetin yaratılması, bilinmesi, bağışlanması, vs. yönleri tamamen Allah’ın (cc) hususi tasarruflarındandır. Hem de kader meselesi, cüzi ve külli irade meselesi gibi son derece bizler açısından bilinmesi mümkün olmayan ancak yaklaşabileceğimiz dinin hassas ve esrarlı meselelerini kuşatmaktadır. İlahi hidayet lütfunun yeryüzünde üzerine yağdığı mekân kalptir. Bu yüzdendir ki, Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri kalbi Hüda’nın evi olarak tavsif etmekte, onu Allah’a yabancı her şeyden temizlemeyi ve temiz tutmayı öğütlemektedir. Zira O Sultan yani Allah (cc) kasrına (Kalbe) gecelerde inmektedir:
 
“Dil Beyt-i Hüdadır Onu Pak Eyle Sivadan
Kasrına Nuzul Eyler Ol Sultan Gecelerde”
 
Aklın kaynağı olarak kalbi gören Gazali ve B. Pascal’ı da burada zikretmekte fayda vardır.
 
Buraya kadar ifadeye çalıştığımız konuları bir dua demetinde de görmekteyiz. “Ey dilediğine hidayet yolunu gösterdiği halde, kendisi hidayete muhtaç olmayan” (Cevşen, 49/3). “Ey kendisinden hidayet ve kurtuluş vesilesi isteyenleri doğru yola ve hidayete ulaştıran” (Cevşen, 58/2). “Ey mahlûkatı yaratırken, her birine dilediği hususiyeti dilediği şekilde arttıran; ey sınırsız rahmetinden dilediği kuluna dilediğince veren” (Cevşen, 80/ 9-10). “ey doğru yoldan sapanların tek hidayet vericisi” (Cevşen, 86/3). “Hadi” isminin tecellileri ve hidayet nimeti farklı Esma-i Hüsna’nın oluşturdukları lütuflar kümelerinin her birinde ayrı ayrı zikredilmiştir. Tabi ki diğer tüm isimleri gibi Allah’ın (cc) Yegâne Rab ve İlah oluşunu (Tevhid hakikati) ilan eden isimlerine bağlanmaktadır. Bunlar arasında kendisi hidayet sahibi olması (Hadi, Halık) ve başkalarının hidayetine muhtaç bulunmaması (Samed), dilediğine hidayet vermesi (Mutlak irade sahibi), Yegâne Hidayet verici olma (Ehad) gibi isimleri sayabiliriz. Bu mana ve ilişkili isimleri artırmak ziyadesiyle mümkündür.
 
İmam Gazali Bidayetül Hidaye’sinde (Hidayet Rehberi başlığıyla Türkçe yayınlanmıştır, İnsan Yayınları) “Takvâ ilminin zâhiri hakkında bir nebze olsun anlattıklarımız "Hidayetin başlangıcıdır” demektedir. “ Başlangıçla ilgili konularla amel edip bunları özümsediysen, takvânın bâtınına ulaşmanın nasıl gerçekleşeceğini öğrenmen için İhyâu Ulûmi'd-Din kitabını okuman gerekir” buyurmaktadır. Kitap taatler (İbadetler), günahlardan sakınmak ve sohbet adabı hakkında üç ana başlık altında tanzim edilmiştir. Buradan da anlaşılıyor ki, tamamıyla Allah (cc) vergisi olan “Hidayet Nimeti” kendisine eriştikten sonra kul kesbiyle beslenmeli, geliştirilmeli ve korunmalıdır. İbadetler, günahlardan sakınmak ve sohbet adabı ise hidayetin dâhili ve harici organlarıdır. 
 
Hidayete erdikten sonra nasıl hidayet istenir? Nasıl hidayet beslenir? Bu nasıl bir haldir diyebilir bazı dostlarımız. Ancak, Allah’ın (cc) dünyayı yaratma sırları içinde bir sır olsa gerektir. Bu imtihan ve ibtila dünyasının çerçevesinde ziyadesiyle mümkündür, hakikattir. Saç ve sakalları ağarmış münzevi bir Ehl-i Kitap münzevi din adamını gören Hazreti Ömer’in (ra) ağladığı hadiseyi hepimiz biliriz. Kendisine niye ağladığını soranlara, “Bu kadar yaşamış, ama Hazret-i Muhammed’i (asm) bilmiyor. Ona ağlıyorum” der. Ömer (ra) bugün dünyamızda olsaydı ve bizleri görseydi belki daha çok ağlardı. “Böylesine Müslüman bir toplum içinde doğmuşlar, Müslüman olduklarını söylüyorlar. Ancak, Hazreti Muhammed’i (asm) gerektiği kadar bilmiyorlar. İslam Dininin özünü anlamıyorlar. Hidayetten uzak duruyorlar. İslam’ın temel değerlerini yaşamıyorlar. Hem kendilerine hem birbirlerine adil davranmıyorlar. İslam’ın izzetini hakkıyla temsil etmiyorlar.” diyerek içinden kanlı gözyaşları dökerdi. Evet, hidayet öncelikle ehli İslam için elzem. Müslümanların tekâmül ve inkişafı için istenilmeli. Nitekim inanmayanlar için değil, bizatihi kendimiz için ve biz Müslümanlar için günde en az 40 kez “Allah’ım bize sırat-ı müstakimi hidayet eyle” diyerek dua ediyoruz.
 
Dileyelim ki, günümüzün kuru çöllerinde yolunu şaşırmış bizler için hidayet saatleri gelsin, yollarımız belirginleşsin, kalplerimiz Rahman’ın (cc) kasırları, köşkleri haline gelsin, aklımız akidemiz ile beslensin. Hidayet saatlerinde bulunmak üzere saygıdeğer dostlar.
 
 

________________________________________

ROTAP- banner-

 
 
 

BIR YORUM YAZIN

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir