Hafız İsm-i Şerifi

MEHMET ALİ BAL

MEHMET ALİ BAL
Hafız İsm-i Şerifi
 
Hafız İsm-i şerifini “(Diğer esmasının tecellileri dâhilinde) Her şeyi koruyucu olan, muhafaza eden, kendisinden hiçbir şey gizli kalmayan, bütün varlıkların ve kullarının yaptıklarını ve içlerinde gizlediklerini, niyetlerinden geçenleri mutlak manada bilen; kendisi için gaip ve gizli olan hiçbir şey bulunmayan, bütün hadiseleri eksiksiz kaydederek hesaba çekmek üzere muhafaza eden, has kullarını her türlü helaket ve şerden muhafaza eden, kudretiyle her şeyi dengede (Yani mesela Gazali’nin perspektifiyle “harareti su ile sıcağı soğuk ile” olduğu gibi bütün âlemlerdeki ifrat keyfiyetleri itidale kavuşturan) tutan manalarında” idrak edebilmekteyiz.
 
Kelime anlamı olarak; “Ha-fi-za” fiili basitçe “Birisini korumak, bir sırrı korumak, kaydetmek, kurtarmak” şeklinde kullanılmaktadır. Sane (Sad- Elif- Nun) fiili manasında bir eşyasını korumak, şöhretini savunmak, korumak, mülkünün bakımını yapmak, dilini tutmak gibi anlamlardadır. Vaka (vav- kaf- ya) fiili manasında ise “Bir siper içine alma, korumak, iyi durumunun devamını sağlamak, bakım yapmak, sürdürmek, aynı durumda sürdürmek, bir yeri veya birini korumak için gözetmek, parçalara ayrılmasını önlemek, tehlikelere karşı koruma altına almak, kurtarmak, korumak ve savunmak” anlamlarında kullanılmaktadır.  “Hıfzun” ismi ezberlemek eylemi anlamındadır. “Savne, vikaye” anlamında ise “Bir şeyin iyi bir durumunun devamı için bakımını yapmak, koruma, kurtarmak, sakınmak” anlamlarında kullanılmaktadır. Burada, haddi aşarak bir tespitte bulunmak istiyorum, ilk defa Arapça gibi zengin bir dilin etimolojik anlamları bile Hafız İsminin ıstılah anlamını kapsamamaktadır. Ancak, elbette ki kelimeler üzerine yapılacak yorumlar ve yeni irtibatlandırmalarla ıstılah manasına erişilebilir.
 
Hafız İsmine yakın manalarıyla anladığımız bazı esmayı da zikretmek istiyorum. Selâm İsmi "Her türlü tehlikelerden selamete çıkaran"; Mü'min İsmi "Güven veren, emin kılan, koruyan" ve Müheymin İsmi "Her şeyi görüp gözeten" ; Rakip İsmi “Her varlığı, her işi her an görüp, gözeten, kontrolü altında tutan” bu cümleden olan esmadandır. Birbirlerine yakın manalar taşıyan, bazıları bazılarını destekleyen (Tıpkı “Müminler kardeştirler. Bünyan-ı marsus gibi biri diğerini destekler) esma manzumesini çoğaltmak da mümkündür. Bu meyanda Âlim ism-i şerifini de anmak gerek ki Hafız İsmi “Bildiğini unutmayan” anlamıyla Allah’ın (cc) Âlim zati ismiyle ilgili olduğu için zati sıfat, “Bir şeyi korumasının diğerini korumaya engel olmadığı” anlamıyla da fiili sıfat olarak belirtilmiştir. Kaldı ki, mutlak manada muhafaza eden mutlak manada bilendir.
 
Hafız İsm-i Şerifleri öncelikle Allah’ın (cc) Zatına, İsim ve sıfatlarının ve tasarruflarının kemaline müteveccihtir. Nitekim Kuran-ı Kerim’de Zatına, Esma ve Sıfatlarına ve tasarruflarına müteveccih olan Hafız ismi tecellisinin şümullü ifadesini korunma niyazıyla sıkça tekrar ederiz: “Allah ki O'ndan başka tanrı yoktur, daima diri ve yarattıklarını koruyup yöneticidir. Kendisini ne bir uyuklama, ne de uyku tutmaz. Göklerde ve yerde olanların hepsi O'nundur. O'nun izni olmadan kendisinin katında kim şefaat edebilir? Onların önlerinde ve arkalarında olanı bilir. O'nun ilminden, ancak kendisinin dilediği kadarından başka bir şey kavrayamazlar. O'nun Kürsüsü, gökleri ve yeri kaplamıştır (O yüce padişah, göklere, yere, bütün kâinata hükmetmektedir). Onları koruyup gözetmek, kendisine ağır gelmez. O yücedir, büyüktür” (Bakara/ 255). Bu ayetin ifadesindeki yüksekliğin Hafız İsminin tecellisinin tevhidi hakikatle irtibatı itibarıyla olduğunu söyleyebiliriz.
 
Hafız İsminin tecellisine öylesine ihtiyacımız vardır ki, Hafız ismi öylesine şümullü bir tecelliyi haizdir ki, biz Allah’ın (cc) adıyla başlamadan önce “Kovulmuş şeytandan Allah’a sığınırız”.
 
Yazının başında konulan “Diğer esmasının tecellileri dâhilinde” ibaresini düşünürsek, başka manaları da idrak edebiliriz. Mesela Allah (cc) evvel ve ahir, zahir ve batın itibarıyla mutlak Hafız’dır. Açık ve gizli her şeyin koruyucusudur. Kevni kaideleriyle olduğu gibi bizatihi koruma kaideleriyle de bilemediğimiz kadar çok çeşitli yönlerden koruyandır. Hakiki manalarıyla olduğu gibi mecazi manalarıyla da koruma işlevlerinin tamamını kapsamaktadır. Mesela yazın sıcaklığında taptaze bitki yapraklarını koruduğu gibi zayıflayan kalpleri günahlardan korumaktadır. İnananları harici saldırılardan koruduğu gibi her bir insanı kendi nefsinden de korumaktadır.
 
Allah’ın (cc) kendi kanunlarını daimi oluşlarla yeniden yaratması, yeni dünyaları var etmesi ve bu yollar ile kanunlarını koruması gibi insanların bütün amellerini de vazifeli melekleri vasıtasıyla kaydettirmesi yoluyla koruması gerçekleşmektedir. Bazen tehlikeleri insan için salim kıldığı gibi (Mesela ateşi Hazreti İbrahim (as) için soğuk ve selametli kılması) bazen de bizatihi insanı sakındırarak (Takva) tehlikeden uzak kılmaktadır. Maddi duyu organlarımıza koruma imkânları bahşettiği gibi (Gözlerimizin göz çukurunda olması, bedenimizdeki bağışıklık sistemi, alyuvarlar, vücudun ana aksamı ve hareketli kısımlarındaki kıkırdaklar, vs.) manevi latifelerimizi de hususi yollarla korumaktadır. Mesela hissiyatın yanında irade de verilmiştir. Cesaret yanında korku da yaratılmıştır. İtidal çizgisi ise dinen tespit edilmiştir. Sadece insanları mı korumaktadır? Hayır, hayvanlar âleminde her hayvanın bir savunma silahının olması da Hafız isminin cilvesi değil midir?
 
 “Gökyüzünü de korunmuş bir tavan gibi yaptık. Oysa onlar bundaki delilleri görmezlikten geliyorlar” (Enbiya, 32) ayetinde açıkça ifade edilen “Semanın korunmuş tavan” olması, yer küre etrafındaki atmosfer ve diğer koruyucu hususlar Hafız İsminin tecellilerindendir. “(Hem o göğü), itaatten çıkan her şeytandan koruduk” (Saffat/ 7). “Böylece onları, iki günde yedi gök olarak yarattı ve her göğe görevini vahyetti. Ve biz, yakın semâyı kandillerle donattık, bozulmaktan da koruduk. İşte bu, Aziz, Âlim Allah'ın takdiridir” (Fussilet/ 12). Son ayette “Hıfz, koruma” tasarrufu ne kadar da muhteşem saltanat ifadeleriyle anlatılmaktadır. Yedi gök yaratılması, her göğe görevinin vahyedilmesi, yakın semanın kandillerle donatılması ifadeleri ihtişam ifadeleridir. Ve bu ihtişam Aziz ve Âlim olan Allah’ın (cc) takdiriyle hulasa edilmektedir. 
 
Hafız İsm-i Şerifinin manaları içinde kalbime ve aklıma en etkileyici gelen bir manayı da paylaşmak istiyorum. Hafız İsm-i Şerifi Allah’ın (cc) irade ettiği tarzda, Yegâne Koruyucu olarak korumasıdır. Müheymin, Mümin İsm-i Şeriflerinde kullarını ve hayat sahiplerini sübjektif olarak emin kılma, emniyet psikolojisi bahşetme manaları vardır. Hafız isminde ise “Korumanın en yüksek ve şümullü düzeyi söz konusudur. Ancak “Bu hıfzın mahiyeti” bizce her zaman malum değildir. Ancak Allah (cc) nezdinde malum ve ilmindedir. Bu hıfzı ancak iman ile idrak edebiliriz. İdrake ettiğimiz andan itibaren bu artık marifet-i Sani’dir (cc). Bu açıdan, Hafız ismi bir merkez isimdir. Zira tevhit ve tevhit hakikatine iman ile idrak edilir.
 
Bugün yaşadığımız dünyamızdaki kalplerimizin korkularından emin kılınmak mı dersiniz, yoksa sokaklarımızdaki güvenlik sorunları mı dersiniz her biri için Hafız İsm-i Şerifi hakkı için korunma niyazı etmeliyiz. Hele hem ülkemizdeki hem de coğrafyamızdaki savaşlar, zulümler, gadirlerden masun kalmak için Hafız İsminin Hakikatinin hakikatini idrak ederek, Allah’tan (cc) emniyet ve huzur duasında bulunmalıyız. “Ya Hafız, bizi bilebildiğimiz ve bilemediğimiz tehlikelerden koru! Gücümüzün tükendiği, mazlumların ahına ancak gözyaşlarıyla cevap verebildiğimiz naçar zamanlarda bize emniyet, masuniyet hidayet et! Hafız isminin tecellilerinden birer küçük tezahür de bu zamanımıza, bu insanımıza ve coğrafyamıza nasip et!
 
Felak ve Nas Surelerinde emir buyurduğu üzere bütün şerlerden sana sığınıyor ve Hafız İsminin bütün külliyetiyle tecelli etmesini niyaz ediyorum: “Yarattığı şeylerin kötülüğünden, karanlığı çöktüğü zaman gecenin kötülüğünden, düğümlere üfleyenlerin kötülüğünden, haset ettiği zaman hasetçinin kötülüğünden, sabah aydınlığının Rabbine sığınırım” (Felak/ 1-5). “De ki: “Cinlerden ve insanlardan; insanların kalplerine vesvese veren sinsi vesvesecinin kötülüğünden, insanların Rabbine, insanların Melik’ine, insanların İlâh’ına sığınırım” (Nas/ 1- 6). Ve bize Hafız İsm-i şerifinin hakikatini künhüyle bildir, öğret, hidayet et ya Rabbi, ya Hafız!”
 
 
ROTAP- banner-

BIR YORUM YAZIN

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir