Asanatlar "şiirden sinemaya…" 
SELAHATTİN YILDIZ
Mona Lisa’nın Gizemli Bakışları
Leonardo Da Vinci 1502 yılında Floransa'ya gelir. Francesko adında zengin bir adam kendisinden karısı Lisa del Giocondo’yı resmetmesini rica eder. Leonardo, Francesko'ya ne kadar duman o kadar randıman diyerek paradan bahseder. Francesko da bizde para eşek yüküyle, sen resmi yapacak mısın ondan haber ver der. Böylece Leonardo sanat tarihinin en önemli eserlerinden biri olan bu esere 1503 yılında başlar.
Da Vinci bu resimde yeni ve zor bir teknik geliştirir. Bu zor tekniği ise ''Resim üzerine inceleme'' adlı kendi yazdığı kitabında şöyle anlatır: ''Resimlerinizde kaba dış hatlar kullanmayın. Bu kaba hatları inceltin ve yumuşatın. Gölge ile ışığın birleştiği yerde renkler bir çizgi şeklinde değil, bir sis bulutu gibi olsun''. Leonardo'nun açıkladığı bu resim tekniğinin adı Sfomato tekniğidir ve bu teknik resim sanatında adeta devrimdir. Bu teknikte figür ve objeleri atmosferden ayıran çizgiler yok oluyor. Objeler arasında dolaşan bir hava vardır. Ayrıca arka planın giderek kaybolduğu görülür. Bu sonucu elde edebilmek için çok büyük bir çaba sarf eden Leonardo resim üzerinde bir hayli uğraşmıştır. Leonardo’nun bu eseriyle ilgili bilgiye aynı dönemde yaşayan sanat tarihçisi Giorgio Vasari'den ulaşıyoruz. Vasari, o dönemde Leonardo'yu Mona Lisa'yı resmederken izlemiş ve defterine şu yazıları yazmıştır. ''Tablo üzerinde dört yıl çalıştı ve hala bitiremedi''.
Resmin uzun zamanda yapılmasının nedeni Sfomato tekniğidir. Da Vinci, resimde flu bir atmosfer yapmak için çok büyük bir çaba sarf etmiştir. Renklere saydamlık kazandırmak için renk üzerine sulandırılmış ince bir boya sürerek, resim detayları neredeyse yok olana dek uğraşmıştır. Detaylar öylesine solgunlaşmıştır ki zorlukla görülebilen bir hale gelmiştir. Doğulu sanat tarihçisi Yukio resmin Çin tekniğinde olduğunu söylemiş ancak bu tez tutmamıştır.
Zamanla resim hakkında pek çok söylenti ve efsane ortaya çıkmıştır. Ama bütün bu efsanelerin sebebi bugün Paris Louvre Müzesi'nde sergilenen bu eserin çalınmasıdır. Bu hırsızlık olayı ile resmin popülerliği de tavan yapmıştır.
Benim görüşüm ise şöyle; Sfomato tekniğine göre aşamalı olarak önceki yapılan resim silinerek çok az görünür dereceye getirildiğine göre, Leonardo, Mona Lisa'nın önce somurtan resmini yapmıştır. Sonra o resmi çok az görünecek seviyeye kadar silmiştir. Daha sonra sırasıyla, ağlayan, tepkisiz, tebessüm eden, gülen, hüzünlenen şekliyle resmetmiş ve aşamalı bir şekilde sildikten sonra resmin son hali ortaya çıkmıştır. Bu tamamen benim görüşüm ve bence en doğru yorum budur. Çünkü resimde birçok yüz ifadesi var. Şimdiye kadar sanat eleştirmenlerinden benim yorumumda bir yorumun olmayışı bana çok ilginç geldi.
Bu arada şunu da söylemek isterim. Mona Lisa’nın nereye baktığı belli değil diyorlar ya, bu belirsizlikten bir gizem çıkarmaya gerek yok. Kadın bildiğiniz şaşı. Yani özel bir anlam yüklemeye gerek yok.
Mona Lisa’nın Gizemli Bakışları
Resim sanatıyla ilgilenen biri olarak ilk kez bu kadar özgün bir tablo analizi görüyorum.
Çok başarılı.