Asanatlar "şiirden sinemaya…" 
Tanburi Cemil Bey Vefat Yıldönümünde
Anıldı
Klasik Türk musikisinin dehalarından biri olan ve yaylı tanburu icat eden Tanburi Cemil Bey, vefatının 101. yılında anıldı.
Tanburi Cemil Bey 101. inci ölüm yıldönümünde ilk defa Karlsruhe’de eserleriyle anıldı.
Virtüöz Muhammed Temel yönetimindeki Ahenk Türk Müziği Topluluğu Karlsruhe’de unutulmaz bir konser verdi.
Türk tanbur, yaylı tanbur, klasik kemençe, alto kemençe, viyolonsel ve lavta ustası Tanburi Cemil Bey’in vefatının geçtiğimiz sene 100'üncü yılıydı. Yurt içi ve yurt dışında sayısız konserler, dinletiler, söyleyişler ve konferanslar düzenlendi. Tanburi Cemil Bey Türk müziğinde çok önemli bir yere sahip. Sanatçı için Ahenk Türk Müziği Topluluğu da bu yol bir etkinlikle anma programı düzenledi.Sunuculuğunu Nilay Ballı’nın yaptığı konsere sanatseverlerin ilgisi büyük oldu.
Konserin birinci bölümünde sanatçının hayatı hakkında bilgi verilirken, kayıtlarıda dinleyicilerin kulak zevkine sunuldu. Tanburi Cemil Bey’in kayıtlarının sunumu akabinde koro ile Tanburi Cemil Bey’in eserleri sırasıyla seslendirildi. Konserin ikinci Bölümü ise Segâh makamında eserler ve solo çalışma yer aldı. Çok sayıda bestesi ve taş plak kayıtları olan ve yaylı tanburu icad eden Tanburi Cemil Bey’den Udi Muhamed Temel şefliğinde 2014 yılından bu yana faaliyette bulunan Ahenk Türk Müziği Korosu eserlerini birlikte seslendirdiler.
Konser, Hüseyini makamında, Muhayyer Saz Semaisi ‘Görmek İster Gözlerim Her Dem Seni‘ entrümental eserle başladı. Korist İbrahim Yazıcı solo olarak ‘Defi Naliş Eyledim’ eserini, Emel Techan ‘Feryadki Feryadıma’ eserini seslendirdi. Hicaz Taksimi’yle Kanunda Ender Berkay Temel yer alırken, Muhammed Temel hicaz makamında ‘Martılar’ eserini okudu. Programın ikinci bölümünde eserler koristler tarafından solo olarak seslendirildi. İkinci bölümünde koristler solo olarak; Hicaz, Muhayyer, Nihavent, Rast makamlarında eserleri seslendirdiler.
Sanatçı Fehmi Okay’ın bestesi ”Aman Cana Beni Şad Etti” adlı eseri Sevda Gürses okudu. Şekerci Cemil Bey’den ”Bir Nigat Et Ne Olur ” eserini Sefer Kuyusu okudu. Hacı Arif Bey’in eseri ‘İltimaz Etmeye Yare Vardınız’ı Umut Albay okudu. Nuri Halil Poyraz’ın eseri ‘Bir Neş’e Umdu Gönül'ü Bahattin Ünsal, Necip Mirkelamoğlu’nun eseri ‘Gül Ağacı Değilem’i Erol Yavuz okudu. 
Ahmet Yamacı’nın derlediği ‘Bahçalarda Mor Mene Gaziantep türküsünü Meral Bebek, Ahmet Sevinç tarafından derlenen ‘Beyaz Giyme Toz Olur’ eserini Eda Çalışkan okudu., Kemal Çığrık tarafından derlenen ‘Ela Gözlerini Sevdiğim Dilber’i deTurgut Aydoğan okudu. Etkinliğin sonunda Sadettin Kaynak’a ait ‘ Gemim Gidiyor Baştan’ eserini koro birlikte söyledi. Konser bitiminde Ahenk Türk Müziği Topluluğu dakikalarca ayakta alkışlandı. Muhammed Temel ve Ahenk Türk Müziği Topluluğu dinleyicilerle birlikte 3 parça daha seslendirdi.
Tanburi Cemil Bey; 1873'te Fatih'in Molla Gürani Mahallesi'nde dünyaya geldi.
Adile Sultan'ın saraylısı Zihniyar Hanım ile Sadrazam Hüsrev Paşa'nın kethüdarlığını yapan Mustafa Reşid Efendi'nin oğludur.
Usta sanatçı, babasını 3 yaşında kaybettikten sonra amcası Refik Bey'in himayesinde büyüdü.
Çalışkan bir çocuk olan ve küçük yaşlarda musikiye merak salan Tanburi Cemil, okuldaki dersleri dışında özel hocalardan ders aldı.
Cemil Bey, ilk müzik bilgilerini ortaokul sıralarında ağabeyi Ahmet Bey'den aldı. Müzik aleti çalmaya karşı ilgisi on yaşlarında keman ve kanun ile başladı. Daha sonra başladığı ve ismiyle bütünleşen tanbur sazıyla ustalık derecesine ulaştı.
Gençlik yıllarında "tanburi" olarak ününe ün katan başarılı sanatçı, hatırlı kişiler tarafından musiki toplantılarına davet edilmeye başlandı.
Tanburi Cemil, 1901'de annesinin isteğiyle, Adile Sultan Sarayı'ndan arkadaşı Eflaknur Hanım'ın kızı Şerife Saide ile dünya evine girdi. Eşinin aşırı sevgisi, kıskançlığı ve musiki davetlerine gitmek istememesi nedeniyle zor günler yaşamaya başlayan sanatçının oğlu Mesut Cemil, bir yıl sonra 1902'de dünyaya geldi.
Türk müziği saz icrasına yeni ve modern bir tarz getirdi
Müzikteki yeteneğiyle bir döneme damgasını vuran Cemil Bey, tanburun yanı sıra klasik kemençe, lavta ve viyolonseli de aynı ustalıkla icra ederek bir ekol sahibi oldu. Tanburi Cemil, eserleriyle Türk müziği saz icrasına yeni ve modern bir tarz ile değişik bir yorum getirerek icracılığın mükemmelleşmesinde en büyük rolü oynadı.
Yaşadığı dönemde ses sanatına ait her unsurdan yararlanan Cemil Bey, bunları musikinin gelenekleri içinde yoğurdu. Usta sanatçının özellikle, taş plaklara yaptığı taksim kayıtları, makam, üslup ve tavır açısından büyük önem taşıyor. Türk musikisine yeni bir üslup getiren sanatçı, tek başına halka açık konser veren ilk Türk musikisi sanatkarı olarak da tarihe adını yazdırdı.
Cemil Bey, Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasının ardından askere çağrıldı. Askerlik muayenesi esnasında verem olduğunu öğrenen sanatçı, yakın dostu doktor Hamid Hüsnü Bey'in sanatoryumda tedavi teklifini reddederek, yakınlarının tedavi için İsviçre'ye gitmesi konusundaki ısrar ve isteklerini de geri çevirdi.
Sözlü eserlerin yanında birçok saz eseri de besteleyen Cemil Bey, ömrünün son yıllarında evinin bahçesinde bulunan ve "uzletgah" dediği ayrı bir evde yaşamaya başladı. Sanatçı, 9 Temmuz 1916'da 43 yaşındayken hayata veda etti. İstanbul'da yaşamını yitiren Cemil Bey'in cenazesi, az kişinin katılımıyla Merkezefendi Mezarlığı'nda toprağa verildi.
Güzel yazı yazmasıyla da tanınan usta ismin, 1901'de Arap harfleriyle ve batı notasıyla yazdığı "Rehberi Musiki" kitabı, daha sonra Türk alfabesiyle yeniden okuyucuyla buluşturuldu. Kitap, Türk musikisi için Batı müziğiyle karşılaştırmalı olarak kaleme alınan ilk nazariyat kitabıdır. Usta sanatçının bir de yarım kalmış "Kemençe Metodu" isimli bir çalışması olduğu biliniyor.
Tanburi Cemil Bey'in hayatına ilişkin bilgiler, oğlu Mesud Cemil'in "Tanburi Cemil'in Hayatı" kitabı, yazar Lütfiye Aydın'ın "Dehanın Sesi" isimli kitabıyla günümüze kadar ulaştı.
Tanburi Cemil Bey / Çeçen Kızı
