Mehmet Başaran Vefat Etti

Mehmet Basaran 1Şair ve Yazar
Mehmet Başaran
Vefat Etti
 
Köy Edebiyatı Hareketi'nin en önemli temsilcilerinden şair ve yazar Mehmet Başaran vefat etti.
 
89 yaşında hayatını kaybeden şair Mehmet Başaran, köy edebiyatı hareketinin en önemli temsilcilerinden biri olarak gösterilmektedir. Başaran'ın ölüm haberini Türk Sanat Müziği sanatçısı Onur Akay kendi Twitter sayfasından duyurdu. Akay, 'Türk şiiri büyük ustasını kaybetti. Köy Enstitüleri'nden yetişen son şair Mehmet Başaran'ın mekânı cennet olsun.” diyerek edebiyat dünyasına acı haberi verdi.
 
Merhum Şairi aşağıya alıntıladığımız bir şiiriyle anıyoruz. Edebiyat dünyasının başı sağolsun.
 
MEHMET BAŞARAN
Bir Afşar Bozlağıyım Uzunyayla'dan
 
Birşeyler koparılıyor göğsümden
Hoyrat pençelerle
İğne deliğinden geçiyorum acıların
Dağılıp toparlanıyorum yeniden
Ben yalnız komayan bozkırda
Uzak düşler uzak düşler
Yüreğimden mi tütüyor
Sancının gökkuşağı
Bir yanım akıp gidiyor sularla
Taşlarla ışıyor bir yanım
Ben ağrıyım ben acıyım
 
Kapanmış bir okul kadar ıssız
Öğretmen Hatun Birsen
Gözlerim ellerim soluğum
Değişen ay yüzü dersi
Akciğer röntgenlerim
Bir Afşar bozlağıyım Uzunyayla'dan
Uçan kuşlar uçan kuşlar
Onarabilir mi yaramı
İpildeşen yıldızlar
Ben umudum ben özlemim
 
Tümörüm onmazım zehirli çiçek
Canevimi dağlayan mavi ısırgan
Neyi sızlıyorum bu sancılarla
Bu mor ağrılarla yaşadığım ne
Gittikçe daralıyor soluğum
Bana mı sesleniyor
Yitirdiklerimin diliyle toprak
Patlayan tohumlar patlayan tohumlar
Duyuyor musunuz kırılıyor kabuğum
Ben de yeşereceğim sizinle
Ben sevgiyim ben yaşamım

Mehmet Basaran 2Mehmet Başaran; 1926'da Lüleburgaz’ın Ceylanköy’ünde doğdu. 1943’te Kepirtepe Köy Enstitüsü’nü, 1946’da da Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü’nü bitirdi. 1947'de askere alındı. Askerlik sonu, Balıkesir-Edremit Bölgesi’ne Gezici Başöğretmen olarak atandı. Sonra ilkokul öğretmenliğine verildi (önce Gömeç, sonra Edremit Gazi Okulu). İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü Sicil Bölümü Memurluğu, Folklor Bölümü’nde Eflatun Cem Güney'e yardımcılık (1956-1960) yaptı. 27 Mayıs 1960'tan sonra ortaöğretime geçti. Kartal, Göztepe Ortaokullarında çalıştı. 1979’da emekliye ayrıldı. Hakkında çokça soruşturma açıldı, görev yeri değiştirildi. 12 Eylül döneminde ise, kitapları ve etkinlikleri dolayısıyla yargılandı. Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) ve Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS) 'nın kuruluşuna emek verdi ve Yönetim Kurulu Üyeliklerinde bulundu. Şiir, çocuk edebiyatı, roman dallarında ürünler verdi.

Öğretmenlik ve yazarlığı uzun yıllar bir arada sürdüren Başaran'ın ilk şiiri, kendisinin de yöneticileri arasında bulunduğu Köy Enstitüleri Dergisi’nde yer aldı. Adam Sanat, Gösteri, Kıyı, Varlık, Yansıma, Yazko Edebiyat, Yeditepe, Yeni Biçem, Yeni Ufuklar, Yücel gibi dergilerde şiirleri yayınlandı. Toplumcu düşünceyi didaktizme düşmeden şiirlerine sindirmeyi bildi. Şiirlerinde direnme ve umut temalarını iç içe işledi. Aynı temalar gözlem ve deneyimleriyle bütünleşmiş olarak "Ahlat Ağacı" ve "Nisan Haritası"ndan sonra şiir kitaplarına damgasını vurdu. 1950’li ve 1960’lı yıllarda güçlenen Köy Edebiyatı hareketinin şiirdeki önde gelen temsilcilerinden biridir.

 
ESERLERİ:
 
Şiir:
Ahlat Ağacı (1953-1976)
Karşılama (1958)
Nisan Hatırası (1960)
Kocakent (1963-1981)
Pıtraklı Mehmet (1969-1994)
Gök Ekin (1975)
Meşe Seli (1982-1983)
Günler Tuz Rengi (1986)
Sis Dağının Başında Borana Bak Borana (1990-2000)
Koca Bir Troya Dünya (1997)
Pir Sultan Ölür Dirilir (2002)
 
Deneme / Öykü / Anlatı:
Çarığımı Yitirdiğim Tarla (1955)
Aç Harmanı (1962)[Çarığımı Yitirdiğim Tarla’yla, 1973]
Zeytin Ülkesi (1964)
Yüreğin Sesi Zeytin Ülkesi (1983, 1993, 1999)
Sürgünler (1970)
Öğretmeni Acıya Sürgün (Genişletilmiş Baskı, 1998)
Elif Diye Bir Türkü (1976)
Mehmetçik Memet (1979, 1990)
Dilsiz Oyunu (1983)
Yasaklı (1987, 2003)
Hoşça kal Dünya (Hazırlayan: Mehmet Başaran, 1990)
Giz Kokan Suskunluk (1991)
Kalın Mavi Bir Ses (Seçme Öyküler, 1992)
Eylülün Kızgın Soluğu (1996)
Kuşatılan Yaşam (2006)
Günaydın Aşk (2006)
Trakya Rüzgârı (2007)
 
Eğitim:
Tonguç Yolu (1974-1999)
Özgürleşme Eylemi Köy Enstitüleri (1990-1999)
Devrimci Eğitim Köy Enstitüleri (1999)
Sabahattin Eyuboğlu ve Köy Enstitüleri (1990)
Eğitim Emekçisi Ferit Oğuz Bayır (2002)
 
Dil Üzerine:
Dilim Dilim Ana Dilim (2001)
 
Çocuk Kitapları:
Kuş Dili (1968)
Akça Kız (1970)
Aç Kapıyı Bezirgân Başı (1974)
Evvel Evvelken Deve Tellalken (1974)
Boyalı Irmak (1979)
Yağmur Gelini (1975, masal-şiir)
Armutlu Tarla (1979, masal-şiir)
Söğütler Ses Verince (1981,masal-şiir)
Çiçeklerin Dili (1992, öykü)
Güneşin Türküsü (1992)
 
Ödülleri:
1970 TRT Edebiyat Ödülleri / Öykü Başarı Ödülü
1973 Sabahattin Ali Öykü Ödülü / İkincilik
1979 Orhan Kemal Roman Ödülü
1993 Sabahattin Ali Kültür Günleri Onur Ödülü
1996 Rıfat Ilgaz Onur Ödülü
1997 Edebiyatçılar Derneği Onur Ödülü
1998 Truva Kültür Sanat Edebiyat Ödülü
2008 BUYAZ Dünya Şiir Günü Ödülü

 

BIR YORUM YAZIN

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir