İstanbul’un Unutulan Çalgısı Girift

Geleneksel Türk Müziğinin
ve İstanbul'un
Unutulan Çalgısı Girift
 
İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Esenler Belediyesi tarafından, "İstanbul'un Unutulan Çalgısı: Girift" başlıklı toplantıda Neyzen Süleyman Erguner, Geleneksel Türk Müziğinin ve İstanbul’un unutulan çalgısı "girift"i anlattı.
 
Gülhane Parkı'nın içinde bulunan ve asıl adı Alay Köşkü olan, Ahmet Hamdi Tanpınar Edebiyat Müze Kütüphanesi'nde, İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Esenler Belediyesi tarafından düzenlenen "İstanbul'un Unutulan Çalgısı: Girift" başlıklı toplantıda konuşan Süleyman Erguner, "Bizim kültür ve müzik hafızamız silindi. Ben vazifemi yaptığıma inanıyorum. Bu sazı buldum, imal ettim. Müzikal olarak da icra ettim. Bu artık Süleyman Erguner meselesi değil girift meselesidir. Bu sazı tekrar topluma kazandırmak hedefiyle girift yolda devam edeceğiz" dedi.
 
Giriftin tekrar gündeme gelmesi için çalışma yürüttüklerini kaydeden Erguner, "Yaklaşık 15 yıldır uğraştığım bir konuydu. Bugün hiçbir icracısı yok. Son icracı 1929'da vefat etmiş olan Giriftzen Asım Bey'dir ve merhum göçtükten sonra saz adeta yok olmuştur." dedi.
 
Erguner, slayt eşliğinde yaptığı sunumda, giriftin 1920'li yıllardan sonra uygulanan sanat politikaları çerçevesinde unutulduğunu ve TRT'de o dönemde icra edilmesinin yasaklandığını söyledi.
 
Giriftzen Asım Bey'in 1929'da ölümünden sonra kimsenin bu sazı çalmadığını söyleyen Erguner, "Bu sazı tekrar topluma kazandırmak hedefiyle girift yolda devam edeceğiz" dedi.
 
Girift Türk müziğinin unutulan bir sazı. Tam 6 yüzyıl boyunca hem enderunda hem de dost meclislerinde çalındı. Giriftin son ustası 1929'da vefat eden Giriftzen Asım Bey idi. Bu unutulan sazı bulup ortaya çıkaran ve hiç kaydı bulunmayan bu sazla bir de albüm kaydeden neyzen Doç Dr. Süleyman Erguner, Türkiye'de şu an beş tane girift sazı olduğunu söyledi. Erguner, bu sazın patentini elinde bulunduruyor. Giriftin ney’e benzediğini ama aynı zamanda da bazı özellikleri nedeniyle ney’den ayrıldığını söyleyen Erguner, girifti şöyle anlattı:
 
"Girift, musikimizde neye çok benzeyen bir sazdır. Görünüşte de neye benzetenler vardır ama değil, neyden farkları vardır. Boyunun kısa olmasına rağmen sesinin neyden farkı vardır. Ayrıca giriftte serçe parmağı kullanılır. Neyde bu yoktur. Tabii ki bu haliyle de sistemi değişmiştir,
Girift ney’den daha hassas ölçülere sahip. Ney’de simetri var, her şey yerli yerinde. Ama giriftin perde sistemi tam bir kaygan zemin. Girift gönül ve akılla giden bir saz. Neyzenler de bu zorluktan dolayı kaçıyor olabilirler."
 
50 yıllık sanat hayatı boyunca bugüne dek Türk müziğinde hep unutulmuş ya da  ihmal edilmiş konuları gündeme getiren Erguner, konserlerinde ney’in yanında girift çalmaya da özen gösteriyor. Giriftin tam bir İstanbul sazı olduğunu söyleyen Erguner, "Ney dünya sazı. Bütün dünya biliyor, çalıyor ama girifti kimse bilmiyor. Girift sadece Türklere özgü ve İstanbul kültüründe kendini bulmuş bir saz. Girift büyük sürprizlerle beni her gün şaşırtıyor" dedi.
 
Giriftin bir örneğini ilk olarak Amasya'daki bir müzede bulduğunu aktaran Erguner, "Daha sonra Aynalı Kavak Kasrı'nda ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Müzesi'nde buldum. İBB Kültür AŞ'nin destekleri ile de giriftin solo olarak bütün musiki yapısını ortaya koyan bir albüm hazırladım." Dedi.
 
Erguner, bas karakterli ve kendine has sesiyle giriftin Türk musikisine büyük katkı sağlayacağına dikkati çekerek, konservatuarlarda ney eğitiminin yanında giriftin de öğretilmesi gerektiğini söyledi.
 
Girift alanında yapılması gereken noktalara da işaret eden Erguner, giriftzenlerin yetiştirildikten sonra istihdam edilmesi, giriftin metodunun hazırlanıp yayılması ve kurumlar tarafından destek verilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
 
Etkinliğe katılanlar arasında İstanbul Valisi Vasip Şahin ile İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürü Dr. Coşkun Yılmaz da yer aldı.
 
Süleyman Erguner bu akşam saat 20.00'da Tuzla İdris Güllüce Kültür Merkezi'nde konser verecek. Konserde girift sazını da icra edecek.
 

 

BIR YORUM YAZIN

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir