Asanatlar "şiirden sinemaya…" 
Sinema Dünyasının Başı Sağolsun
Ünlü Çizgi Filmlerin Japon Yönetmeni
Isao Takahata
Vefat Etti
"Heidi, Alpler'deki Kız" gibi ünlü anime (Japon animasyonları) filmlerin yönetmeni ve önde gelen Japon anime stüdyosu Ghibli'nin kurucularından Isao Takahata 82 yaşında hayatını kaybetti.
Stüdyo Ghibli'den yapılan açıklamada Isao Takahata'nın akciğer kanseri nedeniyle başkent Tokyo'daki bir hastanede yaşamını yitirdiği duyuruldu. Isao Takahata Türkiye'de de bir dönem televizyonlarda yayımlanan ve çok sevilen 1974 tarihli 'Heidi, Alpler'deki Kız' adlı efsane animasyon serisinin de yönetmenliğini yapmıştı.
Miyazaki İle Birlikte Ghıblı'yı Kurmuştu Isao Takahata 1985 yılında ünlü anime yönetmeni Hayao Miyazaki ile birlikte 'Japonya'nın Disney'ini yaratmak amacıyla' dünyanın en önde gelen animasyon stüdyolarından Ghibli'yi kurmuştu.
Animasyon kariyerine 1959'da Japonya'daki Toei stüdyosunda başlayan Isao Takahata, Hayao Miyazaki ile de burada tanıştı. İkili beraber Ghibli'yi kurdu. Yerel medya sıklıkla Hayao Miyazaki ve Isao Takahata'nın 'hem dost hem de rakip' olduğunu yazıyordu.
Isao Takahata 2014 yılında yönettiği 'The Tale of the Princess Kaguya' (Prenses Kaguya Masalı) ile 2015 yılında 'En İyi Animasyon Filmi' kategorisinde Oscar’a aday gösterilmişti.
Ancak Isao Takahata'nın dünya genelinde en çok sevilen filmi 1988 tarihinde yönettiği, 2. Dünya Savaşı sırasında kimsesiz iki çocuğun hikayesini anlatan 'Grave of the Fireflies' (Ateşböceklerinin Mezarı) filmi. Isao Takahata ayrıca Stüdyo Ghibli'nin ünlü filmleri 'Nausicaa of the Valley of the Wind' (Rüzgârlı Vadi) ve 'Castle in the Sky' (Gökteki Kale) animasyonlarının da yapımcılığını üstlenmişti.
Isao Takahata Türkiye'de de bir dönem televizyonlarda yayımlanan ve çok sevilen 1974 tarihli 'Heidi, Alpler'deki Kız' adlı efsane animasyon serisinin de yönetmenliğini yapmıştı.
Isao Takahata'nın filmlerinde genellikle 'güçlü kadın karakterler' yer alıyordu.
Isao Takahata'ya Göre Manganın Özü
Isao Takahata'ya Göre Manganın Özü Isao Takahata 2015 yılında Associated Press'e (AP) verdiği bir mülakatta Hokusai gibi Edo dönemi tahta baskı resimleri çizerlerinin, Batı tarzı perspektif ve ışık kullanımını anladığını ancak kasıtlı olarak gerçekliği çizgilerle, düz bir şekilde ve çok az gölgelendirme ile tasvir ettiklerini söylemişti.
Isao Takahata'ya göre Japon ‘mangalarının' merkezinde de bu anlayış vardı. Isao Takahata "Çizimlerin arkasındaki öz bu. Gerçekliği, aşırı gerçekçi olmadan ifade etmek istiyoruz. Bu insanların hayal gücüne hitap ediyor" demişti.
Isao Takahata; 25 Ekim 1935 yılında Japonya’da doğdu. Isao Takahata, ünlü anime yönetmeni Hayao Miyazaki'nin uzun süreli çalışma arkadaşı ve Studio Ghibli'nin kurucularındandır. Studio Ghibli kurulduktan sonra farklı türlerdeki dört önemli filme imza atmıştır:
Savaş filmi Ateşböceklerinin Mezarı, romantik drama Dün Gibi, komedi filmi Komşum Yamadalar, doğa bilinçlendirme temalı film Pom Poko. Bu filmlerden Ateşböceklerinin Mezarı, film eleştirmeni Roger Ebert tarafından en iyi savaş filmlerinden biri olarak nitelendirilmiştir.
Takahata 1959 yılında Tokyo Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun olmuş, ardından yeni kurulan Toei Doga animasyon şirketine (bugünkü adıyla Toei Animation) katılmıştır. Burada kısa bir süre sonra Hayao Miyazaki ile tanışmış, ve ilk filmi Güneşin Prensi Horus filmini yönetmiştir. Sanatsal başarısına rağmen filmin ticari başarı elde edememesi nedeniyle Miyazaki ile birlikte şirketten ayrılmışlardır. Birçok anime yönetmeninin aksine, Takahata yönetmenlikten önce hiç animatörlük görevi yapmamıştır.
Miyazaki'ye göre Takahata'nın hobileri "müzik ve çalışmak"tır. Ünlü Japon yönetmen Yasujiro Ozu Takahata'nın babası tarafından büyütülmüştür. Takahata'nın animasyona olan ilgisi ilk olarak Andersen masalından uyarlanan Kral ve Alaycı Kuş (Le Roi et l'oiseau) filmini izledikten sonra başlamıştır. Animasyonla bu tür filmlerin yapılabiliyor olduğunu görmek kendisini oldukça etkilemiştir.
Üniversite zamanında iş ararken, yardımcı yönetmen arayan Toei Animasyon şirketi bir arkadaşı tarafından önerilmiştir. Animasyona ilgisi nedeniyle eğlence amaçlı olarak şirketin mülakat sınavlarına girmiştir. Şirketten kabul yazısı aldıktan sonra, şirkete katılmaya karar vermiştir.
Şirkete katılma gerekçesini "eğer işin içinde animasyon varsa, ilginçlikler de vardır" düşüncesiyle açıklamaktadır. Ancak o yıl şirkete katılan on küsur kişi vardır ve animasyon bölümüne üst yönetimden iki kişinin ismi gönderilmiştir. Şirketteki bu rekabet durumu, yönetmenlik görevini elde etmek için sıkıntılı bir süreçten geçmesine sebep olmuştur.
Takahata, kendisinin ve Miyazaki'nin danışmanı olan Yasuo Otsuka'nın tavsiyesiyle ilk filmini yönetme imkânına sahip olmuştur. Takahata'nın çıkış film olan Güneşin Prensi Horus, ticari bir başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Kendisi ve yapım ekibi bu başarısızlığın sebebi olarak gösterilmiş ve görevden alınmıştır. Film ekibinin görevden alınmayan diğer çalışanları şirketin başka projelerinde görevlendirildiğinden yeni film yapma konusunda oldukça sıkıntıya düşmüştür.
1971 yılında, Pippi Uzunçorap kitabının animasyon uyarlamasını yapmak üzere Takahata Toei Animasyon'dan Yoichi Kotabe ve Hayao Miyazaki ile beraber ayrılmış, eski üst çalışma arkadaşı Daikichiro Kusube tarafından kurulan A Production (şimdiki adıyla Shin-Ei Animation) şirketine transfer olmuşlardır. Lisans haklarını almak ve İsveç yaşamı hakkında bilgi edinmek amacıyla İsveç'e seyahat etmişler, ancak kitabın yazarı Astrid Lindgren tarafından talepleri geri çevrilmiştir. Planları hüsrana uğrarken, Miyazaki bu seyahatte Visby kentinden ilham almış ve Stockholm ve Visby kentlerini Küçük Cadı Kiki (1989) filminin ortamı olarak kullanmıştır.
Yine 1971 yılında, Takahata ve Miyazaki Lupin III anime serisinin yedinci ve daha sonraki bölümlerini yönetme teklifi almışlardır.[2] Bunun gerekçesi serinin eski yönetmeni Masaaki Osumi’nin düşük reytinge sebep olması ve zamanına göre fazla şiddet ve cinsellik içeriyor olmasıdır.[3] İkisi, görevi isimlerinin katkıda bulunanlar kısmında görünmemesi şartıyla kabul etmişlerdir. Miyazaki'den farklı olarak Takahata, yönetmenlikte başarı sağlamasına rağmen animenin ikinci serisinde yer almamıştır.
1971'in sonlarında Zuiyo Enterprise firması Takahata Kotabe ve Miyazaki'yi Heidi romanının animasyon uyarlamasını yönetme teklifi almışlardır. Roman Alplerin Kızı Heidi adıyla başarılı bir şekilde anime serisi haline getirilmiştir. Öyle ki, bu başarının ardından Zuiyo Enterprise firması şirketin animasyon işlerinin yürütüldüğü Zuito Eizo alt firmasını (bugünkü adıyla Nippon Animation) kurmuştur. Heidi serisinin görüntü kısmında, animasyon ekibi İsviçre'nin günlük yaşamını, Avrupa'nın mimari yapısını, iklimlerin değişimini başarılı bir şekilde aktarmışlardır. Hikâye kısmında, Takahata romanın Hristiyanlık temasını incelterek insanların daha kolay kabulleneceği bir hale getirmiştir.
1976'da Türkiye'de Marco adıyla yayınlanan 3000 Leagues in Search of Mother (1976) anime serisinde, orijinal hikâyenin 100 sayfadan az olması nedeniyle Takahata birçok bölüm ve yeni karakter üretmiştir. Serinin dünyasını bazı değişiklikler yaparak gerçek dünyaya yakın hale getirmiştir. Ancak Miyazaki ve Kotabe bu durumdan hoşlanmamış ve çizim işlerini yaparken bile memnun kalmamışlardır. Ardından Takahata'dan ayrılmışlardır.
1979'da Anne of the Green Gables anime serisinde, Takahata seriyi orijinaline uygun olarak yönetmiştir Anne ve Marilla karakterleri arasındaki aile bağlarını derinleştirerek izleyenleri daha çok etkilemeyi başarabilmiştir.
1981 yılında, Telecom Animation firmasının sahibi Yasuo Otsuka, Miyazaki'ye Jarinko Chie çizgi filmini animeye uyarlaması teklifini götürmüş ancak Miyazaki bunu reddetmiştir. Bunun üzerine Otsuka Takahata'ya teklifi götürmüş ve yine red yanıtı almıştır. Ancak Takahata çizgi romanın geçtiği Osaka şehrini ziyaret ettiğinde, şehrin çizgi romanda çok iyi tasvir edildiğini görmüş ve teklifi kabul etmiştir. Ardından Nippon Animation'dan ayrılarak Telecom Animation'a geçmiştir.
1982 yılında Takahata, Telecom firmasının ABD'ye transfer olmasını sağlayacak Little Nemo çizgifilmi için yönetmen olarak seçilmiştir. Miyazaki ve Otsuka ile beraber Amerika'ya transfer olmuşlar, ancak prodüksiyon teknikleri konusunda Japonya ve Amerika arasındaki uyumsuzluk nedeniyle firmadan ayrılmıştır. Diğer taraftan, bu proje ile japon animatörleri ile Disney yöneticileri arasında bir bağ kurulmuştur.
Miyazaki'nin Rüzgarlı Vadi filminin başarısının ardından, Takahata Studio Ghibli'nin kuruluşunda yer almaya davet edilmiştir. Takahata'nın Studio Ghibli'de yönettiği ilk film Ateşböceklerinin Mezarı'dır. Film, içerdiği epik gerçeklik nedeniyle Japonya'da ve Japonya dışında büyük başarı kazanmıştır.
Küçük Cadı Kiki filminde, Takahata Miyazaki için müzik direktörlüğü yapmıştır.
Takahata 4 Kasım 2007'de Kobe Animasyon Ödülleri özel ödülünü kazanmıştır
Tarzı ve Etkilenmeleri
Takahata 1960'lı yıllarda İtalyan neorealizminden, Jacques Prévert'ten ve yeni dalga fransız filmlerinden etkilenmiştir. Marco anime serisinde Bisiklet Hırsızları'ndan etkilendiği bilinmektedir. Bu etkilenmeler, Takahata'nın çalışmalarını fantastik kurgu ağırlıklı birçok animeden ayırmaktadır. Filmleri belirgin bir şekilde gerçekliği vurgular. Filmlerinde neo-realizmden etkileri, günlük olayları detaylarıyla birlikte sunmasından anlaşılmaktadır. İlk televizyon çalışmalarının birçoğunda bulaşık yıkama işi yapan, tarlada çalışan, günlük kiliseye giden karakterler yoğun bir şekilde işlenmiştir. Müzikal temalı Horus, sihirli rakunların hayatını anlatan Pom Poko ve hayvanlarla konuşan Çellocu Goshu dışındaki bütün yapımları gerçekçilik vurgusuna örnek verilebilir.
Takahata'nın filmleri Hayao Miyazaki'yi de etkilemiştir. Çalışma arkadaşı Yasuo Otsuka'ya göre Miyazaki sosyal sorumluluk güdüsünü Takahata'dan almıştır ve Takahata olmasaydı Miyazaki sadece çizgi roman uyarlamalarıyla uğraşıyor olurdu. Miyazaki'yle birlikte, Takahata ve Michel Ocelot da birbirlerinin çalışmalarının hayranı olduklarını belirtmişlerdir. Ocelot Takahata'nın Ateşböceklerinin Mezarı ve Pom Poko filmlerini favori filmleri olarak sayarken, Takahata Ocelot'un Kirikou ve Sorceress filmlerini pozitif etki yapan objektifliğin güzel örnekleri olarak göstermektedir.
Ödülleri
Mavi Kurdele Özel Ödülü
Japon Sağlık Bakanlığı Kültür Ödülü
Japon Medya Sanatları Animasyon Dalı Mükemmeliyet Ödülü
Kobe Animasyon Ödülleri özel ödülü
